Verdieping De Code Diversiteit en Inclusie: wat is er nieuw?

Het is eindelijk zover: acht jaar na de officiële lancering van de Code Culturele Diversiteit is deze vervangen door de Code Diversiteit en Inclusie (CodeDI), die op 1 november 2019 werd gepresenteerd. Wat zijn de grootste verschillen tussen de twee? En waar moet je als culturele organisatie rekening mee houden, nu de nieuwe code gelanceerd is? Adviseur governance Djoeke Gerding zet de antwoorden op een rij.

Geen goede governance zonder diversiteit en inclusie

Als culturele organisatie wordt het steeds belangrijker om echt aan de slag te gaan met de gedragscodes uit de cultuursector. Goede governance is niet mogelijk zonder diversiteit en inclusie, en de CodeDI biedt handvatten aan directeuren, raden van toezicht en besturen om goed te kijken naar waar de blinde vlekken zitten, en daar op een positieve manier mee aan de slag te gaan. Want zoals Joan Tol, de projectleider verbonden aan de CodeDI, het zegt: “Fouten maken is niet erg, behalve als je er niks van leert.”

‘Diversiteit is een staat van zijn, inclusie is een handeling’

“Was de oude code niet goed genoeg meer?” Tijdens de presentatie werd deze vraag gesteld aan Siebe Weide, voorzitter van de stuurgroep Actieplan Cultuur & Creatief Inclusief. Zijn antwoord was een heel duidelijk “nee”. De code, zo legt hij uit, had de toevoeging van inclusie hard nodig, want “diversiteit is een staat van zijn, en inclusie is een handeling”. Of, zoals in de code staat: “Diversiteit is een gegeven. De term inclusie verwijst naar hoe je met verschillen en overeenkomsten omgaat.” Elkaar dus leren waarderen, juist dankzij de verschillen die er zijn. “Inclusie is de mate waarin makers, producenten, werkenden en publiek van alle identiteiten – zichtbaar of niet – zichzelf kunnen zijn en zich veilig en gerespecteerd voelen”, aldus Weide.

Op weg naar inclusie

De Code uit 2011 had vier terreinen, die bekendstaan als de vier P’s: Programma, Publiek, Personeel en Partners. Die bestaan nog steeds als onderdeel van de aanpak die in de nieuwe code wordt voorgesteld, maar belangrijker zijn de vijf nieuwe principes:

1. Je weet waar je staat ten aanzien van diversiteit en inclusie.
2. Je integreert diversiteit en inclusie in je visie.
3. Je creëert draagvlak binnen je organisatie voor het naleven van de code.
4. Je stelt een plan van aanpak op, gericht op continue verbetering.
5. Je monitort en evalueert naleving van de code en je legt er verantwoording over af.

Die principes werken, net als de principes van de Governance Code Cultuur, met “pas toe en leg uit”. Hoe je ze precies implementeert is dus geheel aan je organisatie, als er maar verantwoording over wordt afgelegd. Dat maakt de CodeDI geschikt voor het hele culturele veld, omdat het ruimte laat voor de verschillen tussen culturele organisaties in bijvoorbeeld grootte en omstandigheden.

Meer lezen? Download de CodeDI. De Podcast Cultuurbrekers maakte ook een speciale aflevering tijdens de lancering: